Rynek, kategoria produkcji towarowej; w znaczeniu dosłownym — miejsce spotkań w celu dokonania transakcji zakupu i sprzedaży towarów; w znaczeniu przenośnym, najczęściej obecnie używanym — zespół wszystkich kupujących i sprzedających, których decyzje, wzajemnie od siebie uzależnione, kształtują podaż i popyt oraz wpływają na poziom cen. Z punktu widzenia geograficznego r. dzielą się na lokalne i narodowe; z punktu widzenia towarów będących przedmiotem transakcji — na zbożowy, surowcowy itp.; wszystkie r. powiązane są ze sobą w mniej lub bardziej luźny sposób ogólną więzią ekonomiczną. Szeroki rozwój r. wewnętrznego związany jest z powstaniem i rozwojem kapitalizmu. W miarę umacniania się i rozwoju stosunków kapitalistycznych oraz pogłębiania się społecznego podziału pracy rozszerza się r. wewnętrzny; następuje łączenie się r. lokalnych w r. światowy; powstają instytucje ułatwiające rozwój stosunków rynkowych: giełdy towarowe i giełdy pieniężne, rozwija się reklama. Jeśli w jakimś kraju istnieje zakaz obrotu pewnymi przedmiotami (np. w Polsce zakaz obrotu walutami obcymi) lub powołane są do tego celu specjalne instytucje, wszelkie transakcje dokonywane z pominięciem tych przepisów, a więc stanowiące wykroczenie, dokonują się na tzw. czarnym r. Powstanie r. międzynarodowego, opierało się na społecznym podziale pracy w skali światowej (międzynarodowy podział pracy) oraz wyzysku krajów zacofanych ekonomicznie przez główne kraje kapitalistyczne (koszty komparatywne). W warunkach kapitalizmu rozwój r. zewnętrznego związany jest z rozwojem r. wewnętrznego. Rozwój produkcji kapitalistycznej prowadzi do stałego poszukiwania zagranicznych r. zbytu; proces ten łączy się z trudnościami w realizacji towarów na r. wewnętrznym na skutek ograniczonej siły nabywczej społeczeństwa oraz nierównomiernego rozwoju poszczególnych gałęzi produkcji stanowiących dla siebie r. zbytu; poza tym handel krajów uprzemysłowionych z krajami słabo rozwiniętymi, a zwłaszcza z krajami zależnymi i koloniami, umożliwia osiąganie wyższych zysków przez nieekwiwalentną wymianę. W ustroju socjalistycznym, na skutek istnienia gospodarki towarowej, występuje również r. Zakres i charakter r. w socjalizmie określany jest przez zakres i charakter produkcji towarowej. Cechą charakterystyczną r. w socjalizmie jest występowanie jako podmiotów przedsiębiorstw typu socjalistycznego. Podporządkowanie stosunków towarowo-pieniężnych systemowi powiązań planowych oznacza również podporządkowanie stosunków rynkowych ogólnonarodowemu planowi, co przejawia się w regulowaniu przez państwo podaży towarów, wielkości popytu oraz cen. Wpływ państwa na ceny może być realizowany w wyniku bezpośredniego kształtowania cen przez organa państwowe lub w sposób pośredni przez oddziaływanie na popyt i podaż danych towarów. W warunkach okresu przejściowego od kapitalizmu do socjalizmu oprócz r. socjalistycznego występuje również r. prywatny, związany przede wszystkim z gospodarką chłopską i obejmujący głównie produkty rolne. Stosunki na r. prywatnym reguluje państwo; ma ono jednak mniejszy wpływ na ich kształtowanie niż na r. zorganizowanym. Zakres r. prywatnego może być różny w zależności od konkretnych warunków.
