Statystyka, nauka o metodach badania zjawisk masowych statystyczne badanie), tj. takich, których poszczególne przypadki są ukształtowane ‘zarówno pod wpływem przyczyn wspólnych, jednorodnych (tzw. głównych), jak i indywidualnych, różnorodnych (tzw. ubocznych). W zjawiskach masowych można wykryć prawidłowości jedynie przez obserwację masy przypadków, czyli tzw. statystycznej zbiorowości. W przeciwnym razie wnioski mogą być zupełnie fałszywe. Np. dane gospodarstwo domowe może wydawać na żywność większą część swego ogólnego budżetu niż inne mniej zamożne gospodarstwo domowe, gdyż dysponując swoimi dochodami kieruje się nie tylko ogólną ich wysokością, ale i różnorodnymi indywidualnymi pobudkami (składem osobowym gospodarstwa pod względem płci i wieku, dotychczasowym wyposażeniem gospodarstwa, przyzwyczajeniami itp.). Obserwując jednak masę gospodarstw domowych dostrzega się wyraźną prawidłowość polegającą na spadku udziału wydatków na żywność w ogólnej sumie dochodów i wydatków w miarę wzrostu tej sumy; w masie przypadków indywidualne różnice zacierają się, powstaje zaś obraz prawidłowości. Szczególny rozwój osiągnęły metody statystyczne w odniesieniu do badań życia społecznego, a zwłaszcza ekonomicznego, co wynika z następujących powodów: 1. w życiu społecznym dominują zjawiska o charakterze masowym; 2. historycznie biorąc tam właśnie metody statystyczne znalazły najwcześniej zastosowanie; 3. współczesne państwo nie może obejść się bez prowadzenia szeroko rozbudowanych badań statystycznych, których organizacji i metodologii poświęca się wiele uwagi (w Polsce kieruje nimi Główny Urząd Statystyczny). Ważna rola statystyki społeczno-ekonomicznej powoduje, że niektórzy uczeni do niej tylko ograniczają termin „s.”. Etymologicznie termin ,,s.,, wywodzi się z łacińskiego status — państwo. W publikacjach spotyka się go po raz pierwszy w połowie XVIII w. na oznaczenie wiedzy o państwie Pod koniec XVIII w. nazwą tą zaczęto oznaczać zestawienia liczbowe, obrazujące stan lub rozwój zjawisk społecznych (znaczenie to utrzymało się do dziś, np. „statystyka szkolnictwa” jako zbiór tablic charakteryzujących rozwój sieci szkolnej). Wraz z doskonaleniem organizacji i metod badania zjawisk społecznych, terminem „s.” zaczęto nazywać same badania masowych zjawisk społeczno-gospodarczych, a następnie także i innych zjawisk masowych, a wreszcie również naukę o metodach tych badań Te ostatnie znaczenia są obecnie dominujące.
