Środki konsumpcji

Środki konsumpcji, dobra ekonomiczne służące do bezpośredniego (jednorazowego lub długotrwałego) zaspokajania potrzeb społeczeństwa. Dobrami jednorazowego użytku są np. żywność, napoje, długotrwałego natomiast — biżuteria, meble itp. Na specjalną uwagę zasługują takie dobra długotrwałej konsumpcji, jak domy mieszkalne, które charakteryzują się nie tylko stosunkowo długim okresem użytkowania, ale ponadto w toku użytkowania stopniowo zużywają się nie zmieniając swojej postaci rzeczowej (środki trwałe). S.k. różnią się od środków produkcji sposobem użytkowania: ś.k. zaspokajają potrzeby ludzkie w sposób bezpośredni, środki produkcji natomiast zaspokajają te potrzeby w sposób pośredni. Tylko nieliczne dobra ekonomiczne mają jednoznaczny charakter bądź środków produkcji (np. pług), bądź ś.k. (np. herbata). Większość — zależnie od konkretnego zastosowania — może być zarówno ś.k. (np. cukier zużyty do herbaty, maszyna do szycia przeznaczona na potrzeby domowe), jak i środkami produkcji (np. cukier zużyty do produkcji wyrobów cukierniczych, maszyna do szycia używana do celów zarobkowych). Statystycznie uchwytnym, choć niedokładnym, kryterium podziału dóbr ekonomicznych na środki produkcji i ś.k. jest osoba nabywcy. Rozróżnia się też podział dóbr konsumpcyjnych na dobra zaspokajające potrzeby podstawowe i dobra zaspokajające potrzeby wyższego rzędu. Pierwsze z nich nabywane są przy niższych dochodach; konsumpcja ich na ogół spada wraz ze wzrostem dochodów. Dobra zaspokajające potrzeby wyższego rzędu nabywane są przy wyższych dochodach; konsumpcja ich na ogół wzrasta wraz ze zwiększeniem się dochodów. Analogicznie do wzrostu dochodów oddziaływa spadek cen. Poszczególne ś.k. mogą się albo uzupełniać (dobra komplementarne), albo w pewnym stopniu zastępować (dobra substytucyjne).